TRATWA MEDUZY Théodore Géricault

Méduse (pol. Meduza) 

40-działowa fregata żaglowa typu Pallas w służbie francuskiej marynarki wojennej, zwodowana w 1810 r. Brała udział w wojnach napoleońskich. 

Fregata rozbiła się i zatonęła w lipcu 1816 roku u wybrzeży dzisiejszej Mauretanii, doprowadzając do śmierci ponad setki jej pasażerów, przy czym większość zginęła na porzuconej na wodzie prowizorycznej tratwie. 

 

Fregata La Méduse była efektem umowy zawartej w 11 marca 1807 roku, między Francuskim państwem a firmą Michela Louisa Crucy z siedzibą w Paimbœuf (Loara Atlantycka). Okręt został zwodowany 1 lipca 1810 roku, wszedł do służby 26 września.

W czasie wojen napoleońskich brała udział w późnych etapach kampanii na Mauritiusie w latach 1809–1811 oraz w nalotach na Karaiby.

W 17 czerwca 1816 roku, po restauracji Burbonów, z Île-d’Aix w Rochefort wyruszył konwój składający się z fregaty La Méduse, korwety Echo, brygu Argus oraz statku handlowago La Loire, w celu przewiezienia francuskich urzędników i żołnierzy do portu Saint-Louis w Senegalu, aby przywrócić francuską kontrolę nad kolonią, oddaną przez Brytyjczyków zgodnie z warunkami pierwszego pokoju w Paryskiego. Z powodu nieudolności kapitana Hugues Duroy de Chaumareys i niekompetencji oficerów, Méduse oddzieliła się od konwoju i weszła na rafę 2 lipca 1816 w zatoce Arkin u wybrzeży dzisiejszej Mauretanii, osiadając na niej.

 

Plan Tratwy Meduzy w momencie jej opuszczenia

Próby sprowadzenia okrętu na głębsze wody spełzły na niczym. Rozbitkowie postanowili więc dopłynąć szalupami do oddalonego o około sześćdziesiąt kilometrów wybrzeża Afryki. 5 lipca zapadła decyzja o opuszczeniu okrętu. Większość z ok. 400 ludzi obecnych na pokładzie, w tym kapitan i gubernator Julien Schmaltz, ewakuowało się w sześciu szalupach jakimi dysponowała załoga, dla ok. 151 osób których zabrakło miejsca, głównie żołnierzy, zbudowano prowizoryczną tratwę o wymiarach 20 × 7 m, która miała być holowana przez szalupy na wybrzeże. Siedemnaście osób postanowiło pozostać na pokładzie Méduse. Holowanie okazało się jednak niepraktyczne i łodzie wkrótce porzuciły tratwę i jej pasażerów na otwartych wodach, praktycznie bez zapasów żywności (Jedynymi zapasami na tratwie były przemienione w papkę suchary oraz 6 beczek wina i 2 beczułki z wodą) i możliwości dotarcia na brzeg. Sytuacja rozbitków na pokładzie tratwy szybko zmieniła się w tragedie, dziesiątki osób zostało zmytych do morza przez burzę, inni ginęli w ciągłych walkach wszczynanych przeciwko przełożonym. Buntom sprzyjał duży zapas alkoholu, którym rozbitkowie ciągle się upijali. Kiedy zapasy się wyczerpały, kilku rannych wyrzucono do morza, a niektórzy z ocalałych uciekli się do kanibalizmu. 17 lipca po trzynastu dniach dryfowania zostali odnalezieni przez francuski bryg Argus, wchodzący w skład ich nieszczęsnej ekspedycji. Do tego czasu żywych na tratwie pozostało jedynie piętnastu rozbitków, czterech z nich zmarło z wyczerpania wkrótce po uratowaniu.

Szalupy z gubernatorem Schmaltzem oraz kapitanem de Chaumareys bez przeszkód dopłynęły na wybrzeże i po wyczerpującej wędrówce przez pustynię, dotarli do Saint-Louis. Z siedemnastu osób, które zdecydowały się pozostać na pokładzie, po niemal dwóch miesiącach, jakie upłynęły nim wrak Méduse został odnaleziony, przy życiu pozostało zaledwie trzech].

Wydarzenia te odbiły się szerokim echem wśród francuskiej opinii publicznej. Po powrocie do Francji kapitan de Chaumareys stanął przed sądem wojskowym, który skazał go na trzy lata więzienia.